Theo thống kê từ American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons, khoảng 85% răng khôn cần được nhổ bỏ trong suốt cuộc đời, và phần lớn trong số đó là do mọc lệch. Tại Việt Nam, với đặc điểm cấu trúc hàm nhỏ của người châu Á, tỷ lệ răng khôn mọc lệch còn cao hơn – ước tính lên đến 70-80%.
Nhiều người nghĩ răng khôn chỉ có một kiểu mọc lệch duy nhất. Thực tế không phải vậy. Răng khôn có thể “đi lạc” theo nhiều hướng khác nhau – nằm ngang, nghiêng vào trong, nghiêng ra ngoài, chui sâu trong xương, hoặc bị nướu phủ kín. Mỗi kiểu mọc lệch có đặc điểm riêng, triệu chứng riêng, và mức độ nghiêm trọng cũng khác nhau.
Hiểu rõ răng khôn của bạn đang mọc theo kiểu nào sẽ giúp bạn biết chuyện gì đang xảy ra trong miệng mình. Quan trọng hơn, bạn sẽ biết khi nào cần bình tĩnh theo dõi, khi nào cần đi khám ngay thay vì tiếp tục chịu đựng cơn đau mà không hiểu vì sao.
Nội dung bài viết này:
Răng khôn mọc lệch ngang – Kiểu nguy hiểm nhất
Đây là kiểu mọc lệch mà bác sĩ lo ngại nhất. Răng khôn mọc ngang (horizontal impaction) có nghĩa là trục răng nằm song song với đường viền hàm – thay vì đứng thẳng như các răng khác, nó nằm “ngủ” trong xương và đâm thẳng vào chân răng số 7 bên cạnh.
Tại sao kiểu này nguy hiểm? Vì răng số 7 là răng hàm lớn quan trọng, đảm nhận phần lớn lực nhai. Khi răng khôn nằm ngang đè vào nó suốt ngày đêm, hậu quả là:
- Răng số 7 bị sâu ở vị trí khó điều trị (sâu chân răng)
- Chân răng số 7 bị tiêu dần do áp lực liên tục
- Xương quanh răng bị phá hủy
- Có thể hình thành nang thân răng
Điều đáng lo là răng khôn mọc ngang thường không nhô lên khỏi nướu, nên bạn có thể không biết nó tồn tại. Triệu chứng thường chỉ là đau âm ỉ vùng góc hàm, hoặc răng số 7 bỗng dưng ê buốt mà không rõ nguyên nhân.
Khi răng khôn mọc ngang đè vào chân răng số 7 trong thời gian dài, áp lực liên tục này sẽ kích hoạt quá trình phá hủy xương. Tiêu xương ổ răng (Alveolar Bone Resorption) là tình trạng mất dần mô xương quanh chân răng, khiến răng số 7 mất điểm tựa và có nguy cơ lung lay, thậm chí phải nhổ bỏ cùng răng khôn. Đây là lý do vì sao phát hiện sớm rất quan trọng – để cứu được răng số 7 trước khi quá muộn.
| Vị trí răng ngang | Mức độ | Xử lý |
|---|---|---|
| Chưa chạm răng số 7 | Trung bình | Theo dõi hoặc nhổ sớm |
| Đã chạm chân răng số 7 | Nghiêm trọng | Nhổ ngay để bảo vệ răng 7 |
| Đã gây sâu/tiêu răng số 7 | Rất nghiêm trọng | Nhổ khẩn cấp, có thể cần điều trị răng 7 |
Răng khôn mọc lệch vào trong – Hướng về phía răng số 7
Đây là kiểu mọc lệch phổ biến nhất, chiếm gần một nửa tổng số ca răng khôn mọc lệch. Răng khôn mọc lệch vào trong (mesioangular impaction) có nghĩa là răng nghiêng về phía trước, hướng về răng số 7 – giống như đang “tựa đầu” vào người hàng xóm.
Khác với kiểu mọc ngang nằm hoàn toàn trong xương, kiểu này thường có một phần răng nhô lên khỏi nướu. Bạn có thể nhìn thấy hoặc sờ được góc răng khôn đang nghiêng về phía trước.
Dấu hiệu nhận biết thường gặp:
- Thấy một phần răng khôn nhô lên, nghiêng rõ rệt về phía răng số 7
- Thức ăn hay giắt vào kẽ giữa răng khôn và răng số 7
- Đau khi nhai thức ăn cứng
- Hôi miệng dù đã vệ sinh kỹ
- Nướu vùng răng khôn hay sưng đỏ
Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, răng khôn mọc lệch vào trong chiếm tỷ lệ cao nhất – khoảng 45-50% tổng số răng khôn mọc lệch. Đây cũng là kiểu mọc lệch dễ gây sâu răng số 7 nhất do tạo ra kẽ giữ thức ăn mà bàn chải không thể chạm tới.
Việc xử lý tùy thuộc vào góc nghiêng. Nếu răng chỉ nghiêng nhẹ và còn khả năng mọc tiếp, bác sĩ có thể cho theo dõi. Nhưng nếu nghiêng nhiều, tạo kẽ giữ thức ăn, hoặc đã gây sâu răng số 7 – nhổ sớm là lựa chọn khôn ngoan hơn chờ đợi.
💬 Bạn đang thấy răng khôn nghiêng về phía răng số 7?
Đừng đợi đến khi răng số 7 bị sâu mới xử lý! Liên hệ ngay để được bác sĩ đánh giá và tư vấn phương án phù hợp.
Răng khôn mọc lệch ra ngoài – Hướng về phía má
Ngược với kiểu mọc lệch vào trong, răng khôn mọc lệch ra ngoài (distoangular hoặc buccal version) có nghĩa là răng nghiêng về phía má. Kiểu này ít phổ biến hơn, chỉ chiếm khoảng 10-15% các trường hợp, nhưng lại gây khó chịu rất rõ rệt.
Khi răng khôn nghiêng ra ngoài, phần thân răng hoặc múi răng sẽ cọ xát vào niêm mạc má mỗi khi bạn nhai. Ban đầu chỉ là cảm giác vướng víu, sau đó má bắt đầu bị trầy xước, rồi loét.
Bạn có thể nhận ra kiểu mọc lệch này qua các dấu hiệu:
- Má bên trong bị cắn vào khi nhai
- Xuất hiện vết loét ở niêm mạc má, lành rồi lại tái phát
- Sưng má bên trong, đau khi há miệng rộng
- Cảm giác có gì đó nhọn đâm vào má
Điều nguy hiểm là nếu vết loét má tái đi tái lại mà không được xử lý, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu vào mô mềm qua vết thương hở. Viêm mô tế bào (Cellulitis) là tình trạng nhiễm trùng lan tỏa trong mô dưới da và mô mềm, gây sưng phù nghiêm trọng, đỏ nóng, đau dữ dội và sốt cao. Đây là cấp cứu nha khoa cần xử lý ngay lập tức, có thể phải nhập viện điều trị kháng sinh đường tĩnh mạch.
Răng khôn mọc ngầm – Nằm hoàn toàn trong xương
Răng khôn mọc ngầm là kiểu mà răng không nhô lên khỏi nướu chút nào – nó nằm hoàn toàn bên trong xương hàm, như đang “ngủ đông” và không có ý định thức dậy. Kiểu này chiếm khoảng 10-15% các trường hợp răng khôn mọc lệch.
Có một nghịch lý thú vị: răng khôn mọc ngầm có thể là kiểu “lành” nhất hoặc “nguy hiểm” nhất, tùy thuộc vào vị trí và hướng nằm của nó.
Các dạng mọc ngầm thường gặp:
- Ngầm đứng (vertical impaction): Răng nằm đúng hướng nhưng không mọc lên được do thiếu chỗ
- Ngầm ngang (horizontal impaction): Răng nằm ngang trong xương, đâm vào răng số 7
- Ngầm nghiêng (angular impaction): Răng nghiêng một góc trong xương
Điều “khó chịu” của răng khôn mọc ngầm là nó có thể không gây triệu chứng gì trong nhiều năm. Bạn không đau, không sưng, không biết nó tồn tại – cho đến khi đi khám răng định kỳ và bác sĩ chụp X-quang mới phát hiện ra.
Tuy nhiên, “không triệu chứng” không có nghĩa là “không nguy hiểm”. Răng khôn mọc ngầm vẫn có thể gây ra:
- Nang thân răng (dentigerous cyst) – bọc dịch bao quanh thân răng
- Tiêu chân răng số 7 nếu nằm đè vào
- U men răng (ameloblastoma) – hiếm gặp nhưng nghiêm trọng
Việc nhổ hay không tùy thuộc vào vị trí cụ thể và liệu răng có đang gây biến chứng hay không. Có những răng khôn mọc ngầm sâu, nằm yên không gây hại gì, bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi thay vì can thiệp không cần thiết.
📅 Chưa từng chụp X-quang kiểm tra răng khôn?
Nhiều răng khôn mọc ngầm không có triệu chứng nhưng vẫn đang âm thầm gây hại. Đặt lịch khám để bác sĩ đánh giá toàn diện với phim X-quang panorama.
Răng khôn mọc lệch lợi trùm – Nướu phủ lên răng
Răng khôn lợi trùm là tình trạng răng đã mọc một phần nhưng phần còn lại vẫn bị nướu (lợi) phủ lên. Hình dung đơn giản: răng khôn đang cố ngoi lên, nhưng “chăn nướu” vẫn đắp ngang người nó.
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm quanh thân răng (pericoronitis) – tình trạng mà hầu hết người đau răng khôn đều đã từng trải qua ít nhất một lần.
Cơ chế viêm rất đơn giản: phần nướu trùm lên tạo thành một cái “túi” giữa nướu và răng. Thức ăn và vi khuẩn chui vào túi này, bạn không thể vệ sinh được bằng bàn chải hay chỉ nha khoa, và thế là viêm nhiễm bắt đầu.
Triệu chứng điển hình của răng khôn lợi trùm đang viêm:
- Nướu vùng răng khôn sưng đỏ, đau nhức
- Đau tăng khi nhai hoặc khi cắn vào phần nướu sưng
- Hôi miệng rõ rệt, có mùi khó chịu
- Khó há miệng, đau lan lên tai hoặc xuống cổ
- Có thể sốt nhẹ, sưng hạch góc hàm
Có hai cách xử lý răng khôn lợi trùm, tùy thuộc vào việc răng có khả năng mọc thẳng hay không:
| Phương án | Khi nào áp dụng | Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|---|---|
| Cắt lợi trùm | Răng mọc đúng hướng, đủ chỗ | Bảo tồn được răng | Có thể viêm tái phát nếu nướu mọc lại |
| Nhổ răng khôn | Răng mọc lệch, không đủ chỗ | Giải quyết triệt để, không tái phát | Cần thời gian hồi phục |
Trong hầu hết trường hợp, nếu răng khôn đã gây viêm lợi trùm tái phát nhiều lần (từ 2 lần trở lên), việc nhổ bỏ thường là lựa chọn tốt hơn so với việc cứ điều trị viêm rồi chờ đợi đợt viêm tiếp theo.
Răng khôn mọc lệch chạm lưỡi – Hướng về phía trong miệng
Đây là kiểu mọc lệch ít phổ biến nhất, chỉ chiếm khoảng 5-10% các trường hợp. Răng khôn mọc lệch chạm lưỡi (lingual version) có nghĩa là răng nghiêng về phía lưỡi thay vì hướng ra ngoài má.
Tuy hiếm gặp, nhưng kiểu này lại gây khó chịu đáng kể trong sinh hoạt hàng ngày. Lưỡi là cơ quan cử động liên tục – khi nói, khi nhai, khi nuốt, khi nghỉ ngơi. Nếu có một cái gì đó nhọn cứ chọc vào bờ lưỡi mỗi khi lưỡi cử động, bạn có thể hình dung được mức độ khó chịu.
Dấu hiệu nhận biết:
- Bờ lưỡi bên hông bị trầy xước, có vết loét
- Đau khi nói chuyện nhiều
- Đau khi nhai, đặc biệt là khi ăn thức ăn cứng
- Cảm giác có vật nhọn đâm vào lưỡi
- Lưỡi sưng hoặc đỏ ở vị trí tiếp xúc với răng
Vì răng khôn mọc lệch về phía lưỡi không thực hiện được chức năng nhai (không có răng đối diện) và lại gây ảnh hưởng đến chất lượng sống (ăn uống khó, nói chuyện đau), nên việc nhổ bỏ thường là giải pháp được khuyến nghị.
Một lưu ý quan trọng: vùng lưỡi có nhiều mạch máu và thần kinh, nên nếu răng khôn nằm quá gần các cấu trúc này, bác sĩ sẽ cần đánh giá kỹ bằng phim CBCT trước khi quyết định nhổ.
Bảng so sánh các kiểu răng khôn mọc lệch
Sau khi đi qua từng kiểu, đây là bảng tổng hợp giúp bạn có cái nhìn toàn cảnh:
| Kiểu mọc lệch | Tỷ lệ gặp | Mức độ nguy hiểm | Biến chứng chính | Thường cần nhổ? |
|---|---|---|---|---|
| Mọc ngang | 15-20% | Cao | Tiêu xương, hư răng số 7 | Hầu hết cần nhổ |
| Lệch vào trong | 45-50% | Trung bình – Cao | Sâu kẽ răng số 7, viêm lợi | Tùy mức độ nghiêng |
| Lệch ra ngoài | 10-15% | Trung bình | Loét má, nhiễm trùng mô mềm | Thường cần nhổ |
| Mọc ngầm | 10-15% | Thấp – Cao | Nang thân răng, tiêu xương | Tùy vị trí và biến chứng |
| Lợi trùm | 30-40% | Trung bình | Viêm quanh thân răng tái phát | Nhổ hoặc cắt lợi |
| Chạm lưỡi | 5-10% | Trung bình | Loét lưỡi mãn tính | Thường cần nhổ |
Một số điểm cần lưu ý từ bảng này:
- Mọc lệch vào trong là kiểu phổ biến nhất – nếu bạn đang đau răng khôn, khả năng cao là thuộc nhóm này
- Mọc ngang tuy không phổ biến nhất nhưng lại nguy hiểm nhất vì đe dọa trực tiếp răng số 7
- Mọc ngầm có thể vô hại hoặc rất nguy hiểm – phụ thuộc vào vị trí cụ thể
- Lợi trùm thường là giai đoạn của các kiểu khác – răng đang mọc dở dang
Quan trọng nhất: bảng này chỉ mang tính tham khảo. Mỗi trường hợp cần được bác sĩ đánh giá cụ thể với phim X-quang để có kết luận chính xác.
Khi nào cần đi khám ngay?
Không phải lúc nào đau răng khôn cũng cần chạy đến nha khoa ngay lập tức. Nhưng có những dấu hiệu cho thấy bạn cần được đánh giá sớm:
Dấu hiệu cần khám trong vài ngày:
- Đau kéo dài hơn 3-4 ngày không giảm
- Nướu sưng đỏ, có mủ
- Hôi miệng dù đã vệ sinh kỹ
- Thức ăn liên tục giắt vào vùng răng khôn
Dấu hiệu cần khám ngay (trong ngày):
- Sốt cao kèm đau răng
- Sưng lan xuống cổ hoặc lên mắt
- Khó há miệng nghiêm trọng (há được dưới 1 ngón tay)
- Khó thở hoặc khó nuốt
- Tê bì môi, cằm hoặc lưỡi
Những dấu hiệu nghiêm trọng này có thể báo hiệu nhiễm trùng đang lan rộng – đây là cấp cứu nha khoa cần xử lý ngay.
Kết bài
Răng khôn mọc lệch không chỉ có một kiểu duy nhất. Từ mọc ngang đè vào răng số 7, mọc lệch vào trong hay ra ngoài, mọc ngầm trong xương, cho đến lợi trùm hay chạm lưỡi – mỗi kiểu có đặc điểm riêng và cách xử lý khác nhau. Hiểu được răng khôn của mình đang mọc theo kiểu nào sẽ giúp bạn bớt lo lắng và biết cần làm gì tiếp theo.
Điều quan trọng nhất không phải là tự chẩn đoán mình thuộc kiểu nào, mà là đi khám để bác sĩ đánh giá chính xác bằng phim X-quang. Một số kiểu mọc lệch có thể theo dõi, một số cần nhổ sớm để tránh biến chứng. Chỉ có bác sĩ mới có thể đưa ra khuyến nghị phù hợp cho trường hợp cụ thể của bạn.
Tại Nha Khoa Mic, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đánh giá và tư vấn chi tiết về tình trạng răng khôn của bạn. Liên hệ hotline 0383.29.29.79 hoặc đến trực tiếp cơ sở tại Thủ Đức để được hỗ trợ.
Thông tin bài viết này có hữu ích?
Hãy giúp chúng tôi vài dòng đánh giá bên dưới.
Chúng tôi cần thêm thông tin gì để bài viết này được tốt hơn?
