Theo nghiên cứu của American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons (AAOMS), khoảng 85% răng khôn sẽ cần được nhổ bỏ vào một thời điểm nào đó trong đời. Con số này nghe có vẻ cao, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả răng khôn đều cần nhổ ngay lập tức. Thực tế, việc quyết định “khi nào nên nhổ” phức tạp hơn nhiều so với việc đơn thuần nhìn xem răng có mọc lệch hay không.
Tôi thường gặp bệnh nhân đến phòng khám với cùng một câu hỏi: “Răng khôn em mọc lệch, vậy có phải nhổ không?” Và câu trả lời của tôi không bao giờ là “có” hoặc “không” một cách đơn giản. Nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: răng đang gây vấn đề gì, mức độ lệch ra sao, có ảnh hưởng đến răng bên cạnh không, tuổi tác của bạn, và cả tình trạng sức khỏe tổng quát nữa.
Có những răng khôn mọc lệch nhưng “nằm yên” suốt nhiều năm không gây rắc rối gì. Ngược lại, có những răng trông có vẻ “hiền lành” trên phim X-quang nhưng lại âm thầm gây viêm nhiễm, tiêu xương, hoặc làm hỏng răng bên cạnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các chỉ định nhổ răng khôn mọc lệch, quy trình tiểu phẫu diễn ra như thế nào, và những điều cần biết để phòng tránh biến chứng sau nhổ.
Nội dung bài viết này:
Chỉ định nhổ răng khôn mọc lệch – Khi nào cần thiết?
Không phải răng khôn mọc lệch nào cũng cần nhổ ngay. Bác sĩ sẽ đánh giá dựa trên nhiều yếu tố để phân loại thành chỉ định tuyệt đối (bắt buộc nhổ), chỉ định tương đối (nên nhổ), hoặc có thể theo dõi.
Các chỉ định tuyệt đối – Trường hợp phải nhổ:
Một trong những chỉ định phổ biến nhất để nhổ răng khôn là tình trạng viêm nhiễm tái phát. Viêm quanh thân răng (Pericoronitis) là tình trạng viêm mô nướu bao quanh thân răng đang mọc dở, gây đau nhức, sưng, khó há miệng và đôi khi sốt. Khi tình trạng này tái phát từ 2 lần trở lên, đó là tín hiệu rõ ràng rằng răng khôn cần được nhổ bỏ để ngăn ngừa các đợt viêm nhiễm tiếp theo.
Ngoài ra, các trường hợp sau cũng thuộc chỉ định tuyệt đối:
- Răng khôn bị sâu không thể trám hoặc điều trị tủy
- Răng khôn gây sâu răng số 7 (răng cối lớn thứ hai)
- Tiêu xương hoặc tiêu chân răng số 7 do răng khôn đè vào
- Phát hiện nang thân răng kích thước lớn trên phim X-quang
Các chỉ định tương đối – Nên nhổ nhưng có thể cân nhắc:
- Răng mọc lệch đè vào răng số 7 nhưng chưa gây biến chứng
- Vị trí khó vệ sinh, hay bị nhét thức ăn
- Chuẩn bị niềng răng và cần không gian
- Răng khôn không có răng đối diện để khớp cắn
Để đánh giá chính xác tình trạng răng khôn và xác định mức độ lệch, bác sĩ cần dựa vào phim X-quang. Nếu bạn chưa hiểu rõ về cách đọc phim, có thể tham khảo bài viết X-quang răng khôn mọc lệch trông như thế nào để có cái nhìn tổng quan hơn.
| Chỉ định tuyệt đối (Phải nhổ) | Chỉ định tương đối (Nên nhổ) | Có thể theo dõi |
|---|---|---|
| Viêm quanh thân răng tái phát ≥2 lần | Răng mọc lệch đè vào răng số 7 | Răng mọc lệch nhẹ, đủ chỗ |
| Sâu răng khôn không thể trám | Khó vệ sinh, tích tụ thức ăn | Có thể vệ sinh sạch vùng răng |
| Sâu răng số 7 do răng khôn | Nang thân răng kích thước nhỏ | Răng ngầm sâu, không triệu chứng |
| Tiêu xương/tiêu chân răng số 7 | Chuẩn bị niềng răng | Người lớn tuổi, sức khỏe hạn chế |
| Nang thân răng kích thước lớn | Không có răng đối diện khớp cắn | Đang mang thai (trì hoãn) |
Quy trình và tiểu phẫu nhổ răng khôn mọc lệch
Nhiều người lo lắng khi nghe đến từ “tiểu phẫu”, nhưng thực tế đây là một thủ thuật rất phổ biến trong nha khoa. Theo khảo sát từ Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, thời gian tiểu phẫu nhổ răng khôn mọc lệch trung bình là 20-45 phút, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của ca. Những ca đơn giản có thể chỉ mất 15-20 phút, trong khi ca phức tạp có thể kéo dài đến 60 phút hoặc hơn.
Trước khi nhổ:
Bước chuẩn bị rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Bác sĩ sẽ:
- Chụp X-quang (Panorama hoặc CBCT) để đánh giá vị trí răng, hình dạng chân răng, và mối liên quan với các cấu trúc quan trọng như ống thần kinh
- Hỏi về tiền sử bệnh lý, thuốc đang dùng, dị ứng
- Giải thích quy trình và những gì bạn có thể mong đợi
- Hướng dẫn chuẩn bị trước ngày nhổ (ăn nhẹ, không uống rượu bia, ngủ đủ giấc)
Các bước tiểu phẫu:
- Gây tê: Tiêm thuốc tê tại chỗ, đợi 5-10 phút cho thuốc ngấm hoàn toàn. Bạn sẽ hoàn toàn tỉnh táo nhưng không cảm thấy đau.
- Mở nướu (nếu cần): Với răng còn nằm dưới nướu, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ để tiếp cận răng.
- Mở xương (nếu cần): Nếu răng nằm trong xương, bác sĩ sẽ loại bỏ phần xương che phủ bằng mũi khoan chuyên dụng.
- Chia răng (nếu cần): Với răng lớn hoặc chân răng phức tạp, bác sĩ có thể cắt răng thành nhiều phần nhỏ để dễ lấy ra hơn.
- Nhổ răng: Lung lay và lấy răng ra khỏi ổ răng.
- Làm sạch ổ răng: Nạo sạch mô viêm, mảnh vụn còn sót lại.
- Khâu vết thương: Khâu đóng nướu để hỗ trợ quá trình lành thương.
- Hướng dẫn sau nhổ: Bác sĩ sẽ dặn dò chi tiết về chăm sóc và kê đơn thuốc.
Sau khi nhổ:
Bạn sẽ cắn gạc khoảng 30-45 phút để cầm máu. Thuốc tê sẽ hết tác dụng sau 2-4 giờ, lúc này bạn có thể cảm thấy đau nhẹ đến vừa – đây là phản ứng bình thường và có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau theo toa.
💬 Bạn đang lo lắng về quy trình nhổ răng khôn?
Hãy để bác sĩ giải thích chi tiết về tình trạng răng của bạn và những gì sẽ xảy ra trong quá trình điều trị.
Răng khôn không mọc lệch – Có phải nhổ không?
Câu trả lời là: tùy trường hợp. Răng khôn mọc thẳng không tự động có nghĩa là răng đó “tốt” và không cần can thiệp. Ngược lại, có những răng khôn mọc thẳng đẹp nhưng vẫn cần nhổ vì những lý do khác.
Khi nào răng khôn mọc thẳng vẫn cần nhổ:
- Không đủ chỗ để mọc hoàn toàn, dẫn đến mọc dở và hay viêm nướu
- Khó vệ sinh do nằm quá sâu trong miệng
- Không có răng khôn đối diện (răng khôn trên mọc nhưng răng khôn dưới không có, hoặc ngược lại), khiến răng bị trồi dần và gây vấn đề khớp cắn
- Gây sâu răng số 7 do thức ăn hay kẹt ở kẽ giữa
Khi nào có thể giữ răng khôn:
- Mọc thẳng, đủ chỗ, mọc lên hoàn toàn
- Có thể vệ sinh sạch sẽ hàng ngày
- Có răng đối diện để tạo khớp cắn tốt
- Không gây ảnh hưởng gì đến răng bên cạnh
- Không có dấu hiệu sâu răng, viêm nướu, hay tiêu xương trên X-quang
Một lý do khiến nhiều người e ngại nhổ răng khôn là lo sợ biến chứng sau phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc, hầu hết biến chứng đều có thể phòng tránh được. Viêm ổ răng khô (Dry Socket) là tình trạng cục máu đông trong ổ răng bị mất sớm hoặc không hình thành, khiến xương và dây thần kinh bên dưới bị lộ ra, gây đau dữ dội. Đây là biến chứng phổ biến nhất sau nhổ răng khôn, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu bạn tuân thủ đúng hướng dẫn.
Điều quan trọng cần nhớ: không phải răng khôn nào cũng gây đau – nhưng “không đau” không có nghĩa là “an toàn”. Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa triệu chứng đau và tình trạng thực sự của răng khôn, bạn có thể tham khảo bài viết Răng khôn mọc lệch đau hay không đau thì sao.
| Tiêu chí | Có thể giữ răng khôn | Nên nhổ răng khôn |
|---|---|---|
| Vị trí mọc | Mọc thẳng, đủ chỗ | Mọc lệch bất kỳ hướng nào |
| Khả năng vệ sinh | Có thể đánh răng sạch | Khó vệ sinh, tích tụ thức ăn |
| Ảnh hưởng răng số 7 | Không đè, không ảnh hưởng | Đè vào hoặc gây sâu răng số 7 |
| Khớp cắn | Có răng đối diện để cắn | Không có răng đối diện |
| Triệu chứng | Không đau, không viêm | Viêm tái phát, đau dai dẳng |
| X-quang | Không có dấu hiệu bất thường | Có nang, tiêu xương, sâu răng |
Biến chứng sau nhổ răng khôn và cách phòng tránh
Nhổ răng khôn là thủ thuật an toàn, nhưng như bất kỳ can thiệp y khoa nào, vẫn có thể xảy ra biến chứng. Tin tốt là hầu hết các biến chứng đều có thể phòng tránh hoặc xử lý được nếu phát hiện sớm.
Các tình trạng bình thường sau nhổ (không phải biến chứng):
- Sưng má: Thường đạt đỉnh vào ngày thứ 2-3, sau đó giảm dần
- Đau nhức: Kiểm soát được bằng thuốc giảm đau, giảm dần sau 3-4 ngày
- Khó há miệng: Do cơ bị căng trong quá trình phẫu thuật, cải thiện dần trong 1 tuần
- Bầm tím: Có thể xuất hiện ở má hoặc cổ, tự hết sau 1-2 tuần
- Chảy máu nhẹ: Trong 24 giờ đầu là bình thường
Các biến chứng cần lưu ý:
- Viêm ổ răng khô (Dry Socket): Xảy ra khi cục máu đông bị mất, thường vào ngày thứ 2-4 sau nhổ. Triệu chứng: đau dữ dội lan lên tai, hơi thở có mùi hôi, nhìn thấy xương trắng trong ổ răng.
- Nhiễm trùng: Sưng đau tăng dần thay vì giảm, sốt cao, có mủ chảy ra từ vết thương.
- Tổn thương thần kinh: Tê môi dưới, cằm, hoặc lưỡi kéo dài hơn 24 giờ. Hầu hết trường hợp tự hồi phục trong vài tuần đến vài tháng.
- Chảy máu kéo dài: Máu chảy không cầm sau 2-3 giờ cắn gạc liên tục.
Cách chăm sóc để phòng tránh biến chứng:
24 giờ đầu tiên:
- Cắn chặt gạc 30-45 phút sau nhổ, thay gạc nếu còn chảy máu
- Chườm lạnh bên ngoài má (15 phút chườm, 15 phút nghỉ)
- KHÔNG súc miệng, KHÔNG khạc nhổ, KHÔNG hút thuốc
- KHÔNG dùng ống hút (áp lực hút có thể làm bong cục máu đông)
- Ăn thức ăn mềm, nguội hoặc ấm (cháo, súp, sữa chua, sinh tố)
- Kê cao đầu khi nằm
Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 7:
- Súc miệng nhẹ nhàng với nước muối ấm (1/2 muỗng cà phê muối + 1 ly nước ấm)
- Tiếp tục ăn mềm, tránh nhai bên vừa nhổ
- Uống thuốc đúng theo toa (kháng sinh, giảm đau, kháng viêm)
- Vệ sinh răng nhẹ nhàng, tránh chạm vào vùng vết thương
- Không vận động mạnh, không tập gym
Dấu hiệu cần đi khám lại ngay:
- Đau tăng dần sau ngày thứ 3-4 (thay vì giảm)
- Sốt cao trên 38.5°C
- Sưng lan rộng xuống cổ, khó thở, khó nuốt
- Chảy máu không cầm sau 2-3 giờ cắn gạc
- Tê môi, cằm, lưỡi kéo dài hơn 24 giờ
- Mùi hôi nặng từ vết thương kèm vị tanh trong miệng
📅 Đã đến lúc giải quyết chiếc răng khôn phiền phức?
Đặt lịch khám để được bác sĩ đánh giá và lên kế hoạch điều trị phù hợp với bạn.
Độ tuổi tốt nhất để nhổ răng khôn mọc lệch
Về mặt lý thuyết, độ tuổi lý tưởng để nhổ răng khôn là từ 17 đến 25 tuổi. Đây là giai đoạn răng khôn đã mọc đủ để đánh giá, nhưng chân răng chưa hoàn thiện hoàn toàn và xương hàm còn tương đối mềm. Điều này giúp việc nhổ dễ dàng hơn, ít biến chứng hơn, và thời gian hồi phục nhanh hơn.
Tuy nhiên, “lý tưởng” không có nghĩa là “bắt buộc”. Nhiều người phát hiện răng khôn có vấn đề khi đã ngoài 30, 40, thậm chí 50 tuổi, và việc nhổ vẫn hoàn toàn khả thi – chỉ là có thể phức tạp hơn một chút.
Tại sao tuổi tác ảnh hưởng đến việc nhổ răng:
Khi tuổi tăng, một số thay đổi xảy ra:
- Xương hàm trở nên đặc và cứng hơn
- Chân răng hoàn thiện và có thể phát triển phức tạp (cong, móc câu)
- Răng bám chặt hơn vào xương
- Khả năng hồi phục của cơ thể chậm hơn
- Có thể xuất hiện các bệnh nền ảnh hưởng đến quá trình điều trị
Nhổ răng ở từng nhóm tuổi:
| Độ tuổi | Đặc điểm | Khuyến nghị |
|---|---|---|
| 17-25 tuổi | Xương mềm, chân răng chưa hoàn thiện, hồi phục nhanh | Thời điểm lý tưởng để nhổ nếu có chỉ định |
| 26-35 tuổi | Xương bắt đầu cứng hơn, vẫn hồi phục tốt | Nên nhổ nếu phát hiện vấn đề, không nên trì hoãn |
| 36-50 tuổi | Xương cứng, chân răng phức tạp hơn, hồi phục chậm hơn | Cân nhắc kỹ lợi ích vs rủi ro, nhổ khi thực sự cần |
| Trên 50 tuổi | Nhiều bệnh nền, xương giòn hơn, hồi phục chậm | Thường theo dõi, chỉ nhổ khi có chỉ định tuyệt đối |
Một số lưu ý đặc biệt:
- Người đang niềng răng: Thường được khuyên nhổ răng khôn trước hoặc trong quá trình niềng để tạo không gian và tránh răng khôn đẩy các răng khác sau khi tháo niềng.
- Phụ nữ mang thai: Nên trì hoãn nhổ răng khôn nếu có thể, đặc biệt trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai kỳ. Nếu đang viêm nhiễm nặng, bác sĩ sẽ cân nhắc xử lý bảo tồn trước và nhổ sau sinh.
- Người có bệnh nền: Tiểu đường, tim mạch, rối loạn đông máu, đang dùng thuốc chống đông… đều cần được đánh giá và phối hợp với bác sĩ điều trị chuyên khoa trước khi nhổ.
Điều quan trọng là đừng để tuổi tác trở thành lý do để trì hoãn vô thời hạn. Nếu răng khôn đang gây vấn đề, việc trì hoãn thường chỉ khiến tình trạng trở nên phức tạp hơn, và khi đó việc nhổ sẽ khó khăn hơn nhiều so với việc xử lý sớm.
Kết bài
Không có một câu trả lời “đúng” duy nhất cho câu hỏi “khi nào nên nhổ răng khôn mọc lệch”. Mỗi người có tình trạng răng khác nhau, sức khỏe khác nhau, và nhu cầu khác nhau. Điều quan trọng nhất là bạn được đánh giá đầy đủ bởi bác sĩ có chuyên môn – bao gồm khám lâm sàng, chụp X-quang, và thảo luận cởi mở về các lựa chọn điều trị trước khi đưa ra quyết định.
Nếu bạn đang có răng khôn mọc lệch và phân vân nên nhổ hay không, đừng chờ đến khi đau dữ dội mới hành động. Một buổi khám đánh giá có thể cho bạn thông tin rõ ràng về tình trạng hiện tại và những gì có thể xảy ra trong tương lai. Phát hiện sớm không chỉ giúp việc điều trị đơn giản hơn mà còn giúp bạn tránh được những biến chứng không đáng có.
Tại Nha Khoa Mic, chúng tôi luôn ưu tiên giải thích rõ ràng cho bệnh nhân trước khi đề xuất bất kỳ can thiệp nào. Bạn sẽ được xem phim X-quang của chính mình, hiểu rõ tình trạng răng, và cùng bác sĩ thảo luận về phương án phù hợp nhất. Liên hệ hotline 0383.29.29.79 hoặc đến trực tiếp cơ sở tại Thủ Đức để được tư vấn chi tiết. Quyết định cuối cùng luôn thuộc về bạn – và chúng tôi ở đây để giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt nhất.
Thông tin bài viết này có hữu ích?
Hãy giúp chúng tôi vài dòng đánh giá bên dưới.
Chúng tôi cần thêm thông tin gì để bài viết này được tốt hơn?
