Khi Nào Cần Trám Răng? Trường Hợp Nào Nên Chờ

Một buổi sáng thứ Hai, bệnh nhân nữ, tầm hơn 30 tuổi, là giáo viên tiểu học, ghé phòng khám của tôi trong tình trạng khá hoang mang. Chị bảo: “Bác sĩ ơi, em đi khám bên ngoài, người ta bảo em sâu răng, kêu phải trám liền, không trám là hư cả hàm! Nhưng mà em không đau, không ê gì hết. Có cần thiết vậy không?”

Tôi nghĩ câu hỏi của chị không hiếm. Ngược lại, rất nhiều người vẫn còn mơ hồ: Khi nào mới thực sự cần trám răng? Có phải cứ hễ nghe từ “sâu răng” là nên lao vào phòng khám? Hay mình có thể theo dõi, chăm sóc tại nhà? Vậy nên, hôm nay tôi muốn chia sẻ chi tiết hơn về chủ đề này, bằng chính trải nghiệm điều trị thực tế của mình tại Nha Khoa MIC.

Trám răng là gì và vai trò thật sự của nó

Trám răng (hay còn gọi là hàn răng) là phương pháp sử dụng vật liệu chuyên biệt để lấp đầy phần răng bị khuyết – thường là do sâu răng, mẻ vỡ, răng thưa hay mòn cổ răng. Mục tiêu của việc trám không chỉ là làm đẹp mà còn để phục hồi chức năng ăn nhai, ngăn vi khuẩn xâm nhập sâu hơn, giúp răng “trụ” lại được lâu dài trên cung hàm.

Có nhiều bệnh nhân khi nghe đến “trám răng” là lo bị khoan răng, đục đẽo, đau đớn. Thật ra kỹ thuật hiện đại bây giờ nhẹ nhàng hơn rất nhiều, đa số không đau – thậm chí không cần gây tê với các lỗ sâu nhỏ. Các vật liệu trám cũng ngày càng tự nhiên và bền.

Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về kỹ thuật và chất liệu thường dùng, tôi có viết chi tiết trong bài trám răng là gì.

Khi nào thật sự cần trám răng?

Đây là câu hỏi quan trọng nhất, cũng là phần mà tôi thường dành nhiều thời gian nhất để giải thích cho bệnh nhân. Không phải cứ sâu răng là phải trám ngay. Cũng không phải trám răng là phương án duy nhất.

Bạn sẽ cần trám răng khi:

• Răng bị sâu ở mức độ nhẹ đến trung bình (tức là chưa vào tuỷ)
• Răng bị mẻ nhẹ do chấn thương hoặc nhai vật cứng
• Có khe thưa nhỏ gây nhồi nhét thức ăn, viêm lợi nhẹ
• Mòn cổ răng do chải răng sai cách hoặc ê buốt

Tôi từng gặp một bệnh nhân nam – tài xế Grab – bị sâu răng nhỏ xíu ở mặt nhai răng hàm. Không đau, nhưng hay kẹt thức ăn. Ban đầu anh định “để đó xem sao”, nhưng vài tháng sau thì lỗ sâu to hơn, bắt đầu đau âm ỉ. Cuối cùng vẫn phải trám – nhưng lần này mất nhiều mô răng hơn, chi phí cũng cao hơn. Vậy nên nếu răng đã có lỗ sâu rõ, thì đừng chần chừ nhé.

Trong trường hợp răng cửa bị mẻ, bạn cũng có thể tham khảo thêm bài viết trám răng cửa để hiểu kỹ hơn cách phục hình thẩm mỹ cho nhóm răng phía trước.

Những trường hợp không cần (hoặc không nên) trám?

Nghe có vẻ lạ, nhưng đúng là không phải trường hợp nào cũng nên trám răng. Tôi thường khuyên bệnh nhân nên tạm hoãn hoặc cân nhắc kỹ nếu:

• Lỗ sâu rất nhỏ, chưa ảnh hưởng mô răng nhiều, có thể tái khoáng bằng kem chứa fluoride hoặc hẹn theo dõi
• Vết mòn do chải răng, nhưng chưa ê buốt và không có biểu hiện viêm lợi
• Răng đã hư vào tuỷ – lúc này cần điều trị tuỷ trước rồi mới tính đến trám

Một lần, tôi gặp chị khách quen – nhân viên văn phòng – đến khám vì “nghi mình bị sâu”. Thực tế chỉ là mòn cổ răng nhẹ, chưa cần can thiệp. Sau khi hướng dẫn lại cách chải răng đúng, chị về áp dụng và đến nay vẫn chưa phải trám gì cả.

Trường hợp răng thưa – nhất là ở vùng răng cửa – thì trám chỉ là giải pháp tạm. Nếu khe thưa lớn, hoặc gây ảnh hưởng thẩm mỹ, có thể cần niềng răng hoặc dán sứ. Bạn có thể đọc thêm trong bài trám răng thưa.

Những dấu hiệu nhận biết cần trám răng

Không phải ai cũng phát hiện ra lỗ sâu nhỏ bằng mắt thường. Nhưng có một vài dấu hiệu dễ nhận biết mà bạn có thể theo dõi:

• Cảm giác ê buốt khi uống nước lạnh hay ăn đồ ngọt
• Có vết đen nhỏ hoặc vùng răng sậm màu hơn bình thường
• Thường bị nhét thức ăn vào cùng một chỗ trên răng
• Thấy răng mẻ nhẹ khi soi gương

Nhiều người hỏi: “Sâu răng mà không đau thì có sao không?” Câu trả lời là: Có! Không đau không có nghĩa là không nghiêm trọng. Một số lỗ sâu phát triển rất âm thầm, đến khi đau là đã vào gần tuỷ rồi. Đó là lý do vì sao tôi luôn khuyên các bạn nên khám răng định kỳ – 6 tháng/lần là lý tưởng.

Nếu bạn đã xác định mình sâu răng và đang tìm hiểu chi phí, hãy đọc bài trám răng bao nhiêu tiền để có thêm thông tin cụ thể và minh bạch về giá nhé.

Lưu ý sau khi trám răng

Trám răng xong không có nghĩa là “bít cửa” vi khuẩn vĩnh viễn. Nếu bạn tiếp tục thói quen ăn uống nhiều đường, chải răng sai cách hay không đi tái khám, miếng trám sẽ xuống cấp sớm hơn dự kiến.

Một bệnh nhân nữ – 27 tuổi, từng trám răng hàm 2 năm trước tại một phòng khám khác – đến chỗ tôi vì đau lại ngay chỗ cũ. Khi kiểm tra, tôi thấy miếng trám bong mép, thức ăn lọt vào và gây sâu lại bên dưới. Sau khi làm lại và hướng dẫn chăm sóc kỹ càng, đến nay răng chị vẫn ổn.

Vậy nên, chăm sóc sau trám là một phần quan trọng không kém. Bạn cần:

• Chải răng kỹ, đúng cách, dùng bàn chải lông mềm
• Hạn chế nhai cứng, nhai xương hoặc mở đồ bằng răng
• Dùng chỉ nha khoa mỗi ngày
• Tái khám định kỳ để kiểm tra miếng trám

Bạn cũng đừng bỏ qua câu hỏi nhiều người quan tâm: trám răng sau bao lâu thì ăn được? – để biết cách ăn uống đúng sau khi vừa mới trám.

Trám răng sâu khác gì trám thẩm mỹ thông thường?

Tôi từng có một bệnh nhân nam – học sinh lớp 12 – đến vì răng cửa bị mẻ nhẹ do té ngã. Bạn ấy lo vì sắp chụp hình kỷ yếu. Trong trường hợp này, tôi chọn trám thẩm mỹ với vật liệu composite màu sắc tương đồng, gần như không nhận ra miếng trám.

Tuy nhiên, trám sâu răng lại khác. Mục tiêu chính là loại bỏ mô sâu và phục hồi chức năng ăn nhai. Miếng trám có thể nằm ở mặt nhai, mặt bên hoặc mặt trong – tùy vào vị trí lỗ sâu.

Với các răng sâu ở vùng nhai, tôi thường dùng composite chuyên dụng có độ chịu lực cao. Quan trọng là phải trám đúng kỹ thuật, làm sạch hoàn toàn mô sâu trước khi đắp vật liệu. Nếu bạn đang gặp tình trạng này, có thể tham khảo thêm bài trám răng sâu để hiểu rõ quy trình.

Kết luận

Quay lại câu hỏi ban đầu của chị giáo viên: Có cần trám ngay không? Sau khi thăm khám kỹ và chụp phim, tôi xác nhận: vết sâu nhỏ, có thể theo dõi. Tôi không trám cho chị hôm đó. Thay vào đó, tôi dặn dò về cách chăm sóc, và hẹn tái khám sau 3 tháng.

Các bạn nên hiểu rằng trám răng là một phương pháp phục hồi hữu ích – nhưng chỉ nên thực hiện khi thật sự cần. Việc đánh giá nên dựa trên thăm khám trực tiếp, hình ảnh chụp phim và triệu chứng thực tế. Không nên nghe một phía, càng không nên “tự chẩn đoán” bằng cách soi gương hay nghe người quen đoán bệnh.

Và nếu bạn đang phân vân không biết răng mình có nên trám hay chưa, đừng ngần ngại ghé Nha Khoa MIC. Tôi và các đồng nghiệp luôn sẵn sàng lắng nghe và tư vấn bằng sự thật – không vẽ vời, không thêm bớt. Bởi vì, chúng tôi tin rằng: sự minh bạch và tin tưởng là điều quan trọng nhất trong mối quan hệ giữa bác sĩ và bệnh nhân.