Trẻ Bị Áp Xe Răng Phải Làm Sao: 5 Bước Xử Lý An Toàn

Có những ngày mọi thứ đang yên bình thì con bỗng sưng má, kêu đau răng, nhè nhẹ nóng người, ngủ không yên. Ánh mắt lo lắng của các bạn lúc ấy là điều tôi gặp rất nhiều, và tôi hiểu cảm giác “muốn làm gì đó ngay lập tức mà vẫn phải đúng cách”.

Bài viết này là chiếc “bản đồ” ngắn gọn, rõ ràng, giúp các bạn bình tĩnh xử trí an toàn tại nhà, biết dấu hiệu nguy hiểm để đi khám khẩn, và sớm lấy lại sự dễ chịu cho con.

Trẻ bị áp xe răng phải làm sao?

Giữ sạch vùng răng, súc miệng nước muối ấm, chườm lạnh ngoài má và dùng thuốc giảm đau phù hợp cân nặng nếu không dị ứng. Không tự chích nặn ổ mủ, không tự mua kháng sinh. Hẹn nha sĩ trong vòng 24–48 giờ; đi cấp cứu ngay nếu sưng lan nhanh, sốt cao, khó nuốt hoặc khó thở.

Việc nên làm ngay:

• Vệ sinh nhẹ nhàng: chải răng lông mềm quanh vùng đau, dùng chỉ nha khoa nếu con hợp tác; tránh cọ mạnh lên nướu đang sưng.
• Súc miệng nước muối ấm 2–3 lần/ngày; nước ấm vừa phải giúp dịu đau.
• Chườm lạnh ngoài má 10–15 phút, nghỉ 1 giờ rồi lặp lại; giảm sưng và đau.
• Giảm đau an toàn: paracetamol hoặc ibuprofen theo cân nặng, tuân liều ở nhãn thuốc; tránh aspirin cho trẻ.
• Ăn mềm, nguội; kiêng đồ ngọt dính và nước có ga.

Việc tuyệt đối tránh:

• Không bôi dầu nóng, thuốc tê hay mẹo dân gian lên nướu; dễ gây bỏng niêm mạc và làm nặng viêm.
• Không chích rạch, không ép nặn mủ tại nhà; nguy cơ lan nhiễm trùng.
• Không trì hoãn khám khi có sốt, sưng lan, con mệt lả hoặc bỏ ăn uống.

Áp xe răng là túi mủ do vi khuẩn tích tụ ở quanh chóp răng hoặc nướu, thường xuất phát từ sâu răng, viêm tủy hoặc chấn thương. Để điều trị dứt điểm cần dẫn lưu mủ và xử lý chiếc răng nguồn bệnh; thuốc giảm đau hay kháng sinh chỉ là hỗ trợ, không thay thế can thiệp tại chỗ.

Dấu hiệu áp xe răng ở trẻ là gì?

Áp xe răng ở trẻ thường gây sưng nướu, đau nhói, nhạy cảm khi cắn hoặc khi chạm vào răng. Có thể thấy “mụn mủ” trắng vàng trên nướu, hơi thở hôi, trẻ biếng ăn và quấy khóc về đêm. Trường hợp nặng, sưng có thể lan lên má, mí mắt, hạn chế há miệng, kèm sốt.

Dấu hiệu thường gặp:

• Đau tăng khi nhai, răng có cảm giác “nhô cao” hơn bình thường.
• Nướu đỏ, phập phều; có thể có lỗ nhỏ rỉ dịch vàng (đường dò mủ).
• Hạch cổ sưng nhẹ, sốt nhẹ, ngủ không yên.

Dấu hiệu nặng cần cảnh giác:

• Sưng lan nhanh ra má, mắt hoặc xuống cổ.
• Há miệng hạn chế rõ rệt, nuốt đau, chảy dãi nhiều.
• Sốt cao, lừ đừ, nôn ói, không uống được.

Đường dò mủ là lỗ thoát mủ tự nhiên trên nướu; khi ấn vào thấy dịch vàng tiết ra, đôi khi giúp giảm đau tạm thời nhưng ổ nhiễm trùng vẫn còn. Trismus là tình trạng khó há miệng do viêm lan tới cơ nhai; nếu trẻ há miệng kém đi kèm sưng lan, đó là dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay.

5 bước xử trí tại nhà an toàn

Có 5 bước rõ ràng để các bạn thực hiện ngay: làm sạch nhẹ nhàng, súc nước muối ấm, chườm lạnh, giảm đau đúng liều và đặt lịch khám sớm. Chúng tôi muốn các bạn ưu tiên an toàn: không dùng thuốc bừa bãi, không chích nặn, không bôi thuốc lạ vào nướu. Khi làm đúng, con thường dễ chịu hơn trong lúc chờ được nha sĩ xử trí ổ mủ.

1. Làm sạch nhẹ nhàng: dùng bàn chải lông mềm, chải nhẹ quanh răng đau; dùng chỉ nha khoa để lấy mảng bám kẹt nếu con hợp tác. Tránh chọc ngoáy sâu vào nướu đang sưng.
2. Súc miệng nước muối ấm: pha loãng vừa phải, súc nhẹ 2–3 lần/ngày; nước quá nóng có thể làm nặng viêm.
3. Chườm lạnh ngoài má: 10–15 phút mỗi lần, nghỉ 1 giờ rồi lặp lại; lạnh làm co mạch, giảm sưng và đau.
4. Giảm đau đúng cách: dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo cân nặng, tuân liều trên nhãn; không phối hợp nhiều thuốc trùng hoạt chất; tránh aspirin cho trẻ. Nên hỏi bác sĩ nếu con có tiền sử loét dạ dày, bệnh gan, thận hoặc dị ứng thuốc.
5. Đặt lịch khám sớm: liên hệ nha sĩ để được xử trí trong 24–48 giờ. Nếu con sốt cao, sưng lan, bỏ ăn uống hoặc lừ đừ, hãy ưu tiên đi khám trong ngày.

Các khuyến nghị quốc tế hiện ủng hộ dùng thuốc không opioid như ibuprofen hoặc paracetamol là lựa chọn đầu tay để kiểm soát đau răng cấp ở trẻ; kết hợp hai thuốc này có thể hiệu quả hơn trong ngắn hạn khi dùng đúng liều và đúng chỉ định, đồng thời tránh lạm dụng opioid.

NSAID (như ibuprofen) là nhóm thuốc giảm đau chống viêm; trong đau răng cấp, thuốc giúp bớt sưng, bớt đau tạm thời để trẻ dễ chịu hơn cho đến khi răng được xử lý nguồn bệnh.

Nếu các bạn cần được hướng dẫn liều dùng ngay lúc này, chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành qua tư vấn bệnh miễn phí để kiểm tra cân nặng, tiền sử và tư vấn phù hợp.

7 dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi ngay

Nếu trẻ khó thở, khó nuốt, chảy dãi nhiều hoặc nói giọng lạ, hãy đưa đi cấp cứu ngay. Khi sưng lan nhanh, sốt cao, há miệng hạn chế, đó có thể là nhiễm trùng lan rộng và không thể chờ đợi. Với trẻ nhỏ hoặc có bệnh nền, chúng tôi ưu tiên an toàn, khám sớm luôn là lựa chọn đúng.

• Khó thở, khó nuốt, chảy dãi nhiều hoặc giọng nói thay đổi.
• Sưng lan nhanh, sưng mí mắt, cổ cứng hoặc đau lan xuống cổ.
• Sốt từ 38,5°C trở lên, lừ đừ, kích thích, đổ mồ hôi lạnh.
• Há miệng hạn chế rõ (trismus), đau tăng nhanh không đáp ứng thuốc.
• Mặt mất cân xứng, đau khi liếc mắt, nhìn mờ hoặc đau vùng quanh ổ mắt.
• Nôn ói, mất nước, không uống được trong 6–8 giờ.
• Trẻ dưới 2 tuổi, hoặc có bệnh nền/đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Khi có biểu hiện toàn thân như sốt, sưng lan, trismus, nuốt đau hoặc nguy cơ ảnh hưởng đường thở, can thiệp khẩn và có thể cần kháng sinh đường tĩnh mạch kèm dẫn lưu là cần thiết theo khuyến nghị chuyên môn của AAPD. Đừng cố trì hoãn trong các tình huống này; thời gian là yếu tố quan trọng.

Viêm mô tế bào vùng mặt cổ là nhiễm trùng lan tỏa vào mô mềm, có thể gây khó thở. Ổ nhiễm lan xuống sàn miệng (còn gọi là Ludwig) có thể đe dọa đường thở; nếu trẻ nuốt đau, giọng ồm, chảy dãi và cổ đau tăng, hãy đi cấp cứu ngay.

Điều trị tại nha khoa gồm những gì?

Bác sĩ sẽ khám, có thể chụp phim, dẫn lưu mủ để giảm áp lực rồi xử lý chiếc răng gây nhiễm. Răng có thể được bảo tồn với điều trị tủy hoặc cần nhổ nếu không thể cứu, tùy tuổi răng và mức lan viêm. Kháng sinh chỉ dùng khi có lan tỏa hoặc dấu hiệu toàn thân, và luôn là “đồng đội” hỗ trợ chứ không thay thế xử trí tại chỗ.

Khám và chẩn đoán:

• Hỏi bệnh, kiểm tra dấu hiệu nặng, đánh giá dị ứng thuốc.
• Chụp X-quang nếu trẻ hợp tác để xác định nguồn nhiễm và mức lan tổn thương.
• Với trẻ lo lắng, chúng tôi áp dụng kỹ thuật giảm sợ hãi, gây tê tại chỗ phù hợp lứa tuổi.

Xử trí ổ mủ và nguồn bệnh:

• Dẫn lưu mủ: tạo đường thoát mủ để giảm áp lực và nguy cơ lan nhiễm; giúp con đỡ đau nhanh.
• Răng sữa: khi viêm khu trú, có thể xử lý phần tủy buồng; khi viêm lan, có thể phải điều trị tủy toàn phần hoặc nhổ nếu chân răng tiêu nhiều hay áp xe tái diễn.
• Răng vĩnh viễn: ưu tiên điều trị nội nha (RCT) để giữ răng; đồng thời rạch dẫn lưu nếu tụ mủ nhiều.

Thuốc và theo dõi:

• Giảm đau: paracetamol/ibuprofen theo cân nặng; hướng dẫn phối hợp an toàn nếu cần.
• Kháng sinh: chỉ định khi có sốt, sưng lan hoặc nguy cơ biến chứng; lựa chọn và liều phải cá thể hóa theo cân nặng, lịch sử dị ứng và bối cảnh lâm sàng.
• Tái khám: đánh giá lành thương, kiểm soát vệ sinh răng miệng, điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần.

Đừng trì hoãn xử trí ổ mủ vì “đợi xem có tự xẹp không”; mỗi ngày trôi qua, nguy cơ viêm lan và ảnh hưởng ăn ngủ của con tăng lên. Nếu các bạn muốn đọc thêm về hệ quả của việc chần chừ, có thể xem thêm phân tích tại áp xe răng để lâu có sao không.

Dẫn lưu mủ nghĩa là mở một lối nhỏ để mủ thoát ra ngoài, giảm áp lực trong xương và mô mềm, nhờ đó cơn đau giảm nhanh và kháng sinh (nếu có chỉ định) phát huy tác dụng tốt hơn. Điều trị tủy là quá trình làm sạch, khử khuẩn hệ thống ống tủy của răng nhiễm, sau đó trám bít để loại bỏ vi khuẩn và ngăn tái phát.

Khi bác sĩ đã xác định kế hoạch chăm sóc, chúng tôi khuyến khích các bạn chủ động sắp xếp thời gian để con được xử trí sớm, rút ngắn hành trình khó chịu. Nếu đã sẵn sàng, các bạn có thể đặt lịch hẹn điều trị để tối ưu thời điểm can thiệp và giúp con nhanh thoải mái trở lại.

Kết bài

Khi con bị áp xe răng, điều quan trọng nhất là các bạn bình tĩnh và làm đúng ngay từ đầu: giữ sạch vùng răng, súc nước muối ấm, chườm lạnh, dùng thuốc giảm đau đúng liều và hẹn nha sĩ sớm. Bên cạnh đó, luôn để ý “đèn đỏ” như khó nuốt, khó thở, sưng lan, há miệng hạn chế để đưa con đi khám khẩn khi cần. Chúng tôi đồng hành để giúp con bớt đau nhanh, ăn ngủ ngon hơn và ngăn biến chứng không đáng có.

Nếu các bạn đang cân nhắc chi phí để chuẩn bị cho kế hoạch chăm sóc răng miệng của con, hãy xem thông tin chi tiết tại điều trị áp xe răng bao nhiêu tiền.