Viêm nha chu là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Hôm trước, có cô chú trung niên đến Nha Khoa MIC – cô bị chảy máu chân răng mỗi lần đánh răng, còn chú thì hay bị hôi miệng buổi sáng dù đánh răng đều. Cả hai đều nghĩ rằng đây chỉ là chuyện nhỏ, kiểu “ai mà chẳng bị”. Nhưng sau khi khám và chụp phim, tôi phải nói thật lòng: cô chú đang bị viêm nha chu rồi.

Nghe đến chữ “nha chu”, nhiều người thường ngơ ngác – nghe cứ như tên của một loại vi khuẩn lạ. Nhưng thật ra, viêm nha chu là một trong những bệnh lý răng miệng phổ biến nhất mà tôi gặp mỗi ngày tại phòng khám. Điều đáng tiếc là bệnh lại thường bị bỏ qua cho đến khi mọi thứ đã trở nên nghiêm trọng: răng lung lay, tụt nướu, mất răng…

Viêm nha chu là gì? Có khác gì viêm nướu không?

Viêm nha chu là tình trạng viêm nhiễm không chỉ ở phần nướu mà còn lan sâu xuống các mô nâng đỡ răng – tức là dây chằng nha chu và xương ổ răng. Nói dễ hiểu, nó giống như việc một cây cột nhà bị hỏng móng – bên ngoài có thể còn đứng đó, nhưng bên trong đã mục ruỗng dần dần.

Các bạn đừng nhầm lẫn giữa viêm nha chu và viêm nướu nhé. Viêm nướu là giai đoạn sớm, khi chỉ có nướu bị viêm – thường thấy qua dấu hiệu sưng đỏ, chảy máu khi đánh răng. Nếu không điều trị kịp thời, vi khuẩn sẽ tiếp tục tấn công sâu hơn, phá huỷ cấu trúc giữ răng – và khi đó, bệnh đã thành viêm nha chu.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ khiến bệnh âm thầm tiến triển

Nguyên nhân gốc rễ của viêm nha chu vẫn là… mảng bám răng. Đó là lớp màng vi khuẩn bám chặt quanh răng mà nếu không được làm sạch mỗi ngày, nó sẽ cứng lại thành vôi răng – một “ổ vi khuẩn” cứng đầu mà chỉ có nha sĩ mới xử lý nổi.

Ngoài ra, tôi từng gặp không ít bệnh nhân có nguy cơ cao hơn bình thường do những yếu tố như:

• Hút thuốc lá lâu năm: đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất làm tăng mức độ nghiêm trọng của viêm nha chu.
• Bệnh lý toàn thân như tiểu đường: đường huyết cao ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đề kháng của nướu.
• Thay đổi nội tiết tố (phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh…): làm nướu nhạy cảm hơn với vi khuẩn.
• Căng thẳng kéo dài: ít ai để ý nhưng stress cũng ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm bệnh tiến triển nhanh hơn.

Triệu chứng: khi nào thì cần đi khám nha chu?

Có những bệnh nhân đến khám vì răng lung lay – mà không hề biết rằng mình đã bị viêm nha chu từ nhiều năm trước. Để tránh rơi vào tình huống đó, các bạn nên lưu ý một vài dấu hiệu sau:

• Nướu hay bị sưng, đỏ, chảy máu dù đánh răng nhẹ.
• Có cảm giác hôi miệng kéo dài dù đã vệ sinh kỹ.
• Răng có vẻ dài ra – thực chất là nướu đang tụt xuống.
• Cảm giác răng lỏng lẻo, không còn chắc như trước.

Tôi nhớ có cô bé sinh viên năm 3 đến khám vì răng cửa có cảm giác hơi dịch chuyển, chụp phim thấy tiêu xương khá nhiều – hoá ra cô bị viêm nha chu mạn tính do niềng răng trước đó nhưng không được hướng dẫn vệ sinh đúng cách.

Biến chứng nếu để lâu không điều trị

Viêm nha chu không chỉ là vấn đề của răng miệng – nó là cửa ngõ dẫn đến hàng loạt nguy cơ khác cho sức khỏe tổng thể. Một bệnh nhân lớn tuổi của tôi bị mất đến 4 răng hàm do không điều trị viêm nha chu sớm. Khi mất răng, khả năng nhai giảm sút rõ rệt, tiêu hoá cũng kém, dẫn đến sút cân, thiếu chất…

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa viêm nha chu và các bệnh lý mạn tính như tim mạch, đái tháo đường, thậm chí cả sinh non ở phụ nữ mang thai. Vi khuẩn từ vùng nha chu có thể đi vào máu và gây viêm ở các cơ quan khác.

Trong một số trường hợp nặng, viêm nha chu không được điều trị kịp thời còn có thể tiến triển thành áp xe nướu – mủ tụ lại bên trong khiến nướu sưng đau dữ dội, bệnh nhân không ăn được, thậm chí phải nhổ bỏ răng nếu viêm lan rộng.

Điều trị viêm nha chu như thế nào?

Mỗi trường hợp sẽ có phác đồ điều trị riêng, tuỳ vào mức độ nặng nhẹ. Nhưng nhìn chung, sẽ gồm các bước:

1. Cạo vôi răng và xử lý mảng bám dưới nướu – đây là bước cơ bản nhất, nhưng cực kỳ quan trọng.
2. Làm sạch túi nha chu bằng các thiết bị chuyên dụng.
3. Dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc bôi tại chỗ nếu có nhiễm khuẩn.
4. Phẫu thuật nha chu trong các trường hợp nặng, để loại bỏ túi mủ sâu hoặc tái tạo xương ổ răng.

Tôi từng điều trị cho một chú bác sĩ về hưu bị viêm nha chu mạn – sau 3 tháng theo sát phác đồ và vệ sinh đúng cách, tình trạng cải thiện rõ rệt: nướu không còn sưng, răng không lung lay thêm.

Tuỳ vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp – từ làm sạch sâu, cạo vôi dưới nướu, đến các can thiệp chuyên sâu như phẫu thuật. Nếu bạn muốn tìm hiểu chi tiết từng bước điều trị, bạn có thể xem thêm phác đồ điều trị viêm nha chu để hiểu rõ hơn quy trình bác sĩ thường áp dụng.

Nếu bạn muốn giữ răng chắc khỏe lâu dài, hãy tìm hiểu kỹ hơn về chăm sóc răng miệng đúng cách – đó là cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm nha chu từ gốc.

Phòng ngừa: Đơn giản mà hiệu quả

Tin vui là viêm nha chu có thể phòng tránh được, và không cần điều gì phức tạp:

• Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, dùng bàn chải lông mềm, đúng kỹ thuật.
• Dùng chỉ nha khoa hằng ngày – đây là “bí kíp” tôi thường nhắc bệnh nhân.
• Khám nha sĩ định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm.
• Bỏ thuốc lá nếu có thể – đây là thay đổi rất đáng giá.

Nhiều bạn hỏi tôi: “Bác sĩ ơi, đánh răng xong dùng nước muối có tốt không?” – Câu trả lời là có, nhưng không thay thế được chỉ nha khoa đâu nha.

Kết luận

Viêm nha chu không nguy hiểm ngay lập tức, nhưng âm thầm tàn phá răng và sức khỏe tổng thể của các bạn từng ngày. Từ những triệu chứng nhỏ như hôi miệng, chảy máu nướu – cho đến răng lung lay, mất răng, mọi thứ đều bắt đầu từ việc mình lơ là vệ sinh răng miệng.

Nếu bạn đang thấy nướu có vấn đề, đừng ngại đi khám sớm – càng sớm, càng dễ điều trị, càng ít tổn thương.

Ngoài viêm nha chu, bạn cũng nên tìm hiểu thêm về Viêm nướu: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả – để hiểu rõ giai đoạn đầu của bệnh nha chu và phòng ngừa từ sớm.