Cầu Răng Ngắt Lực Là Gì? Ưu Nhược Điểm & Khi Nào Nên Làm

Tuần trước, tôi khám cho chú Tư – một bệnh nhân quen ở Thủ Đức, vốn hay ghé nha khoa MIC để cạo vôi định kỳ. Lần này, chú ghé vì bị mất ba răng hàm dưới, kẹp giữa hai răng trụ còn khá chắc. Sau khi tôi tư vấn vài phương án phục hình, chú hỏi một câu khiến tôi nhớ mãi:

“Bác sĩ, có cách nào làm cầu mà đừng đè lực lên răng thiệt nhiều không? Giờ tôi nhai bên đó là thấy ê cả hai bên răng còn lại rồi.”

Câu hỏi này – nghe có vẻ đơn giản – thật ra rất “chất”, vì nó chạm đúng vào một trong những điều nhiều người chưa biết: lực nhai không phân bổ đều có thể khiến cầu răng xuống cấp rất nhanh, đặc biệt nếu làm sai kỹ thuật hoặc chọn sai loại cầu.

Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về cầu răng ngắt lực – một dạng cầu được thiết kế để “giảm tải”, bảo vệ răng trụ trong các tình huống đặc biệt. Nếu bạn đang mất nhiều răng liền nhau, hoặc răng trụ hơi yếu, thì thông tin này có thể rất hữu ích.

Cầu răng ngắt lực là gì?

Cầu răng ngắt lực (tên tiếng Anh: stress-breaking bridge hoặc non-rigid connector bridge) là một dạng cầu răng sứ được thiết kế đặc biệt để giảm bớt lực nhai tác động lên răng trụ hoặc trụ implant.

Thay vì là một khối cầu liền khít từ đầu đến cuối, dạng cầu này sẽ có một khớp nối đặc biệt ở giữa – có thể là kiểu ngàm chốt, kiểu rãnh trượt hoặc dạng lồng ống. Nhờ vậy, khi nhai hoặc cắn, cầu có thể “chuyển động nhẹ”, không ép toàn bộ lực về răng trụ chính.

Mình ví dụ cho dễ hình dung: nếu cầu răng thông thường là kiểu bàn gỗ liền khối đặt trên hai chân bàn, thì cầu răng ngắt lực giống như một cái bàn có phần khớp ở giữa – giúp giảm sốc khi có người đè mạnh lên một bên.

Đây là giải pháp không phải ai cũng cần, nhưng rất hữu ích trong những ca phức tạp, ví dụ như:

• Mất nhiều răng liền nhau nhưng răng trụ không hoàn toàn thẳng hàng.
• Một bên trụ là implant, bên kia là răng thật (có độ dịch chuyển khác nhau).
• Răng trụ bị yếu nhẹ, có nguy cơ bị quá tải.

Ưu và nhược điểm của cầu răng ngắt lực

Ưu điểm

• Giảm áp lực lên răng trụ: Đây là lý do chính khiến dạng cầu này ra đời. Nhờ khớp nối có khả năng “giảm xóc”, răng trụ bớt bị tổn thương về lâu dài.
• Kéo dài tuổi thọ cầu: Khi lực nhai được phân bổ hợp lý, cả răng trụ lẫn cầu sứ đều ít bị gãy, nứt hay lỏng lẻo.
• Giải pháp lý tưởng cho cầu dài hoặc cầu hỗn hợp implant + răng thật: Những trường hợp này nếu dùng cầu liền khối dễ gây hỏng hoặc thất bại sớm.

Nhược điểm

• Phức tạp trong thiết kế và thi công: Không phải phòng labo nào cũng làm tốt phần khớp nối, và bác sĩ phải có kinh nghiệm.
• Có thể khó vệ sinh nếu làm không đúng kỹ thuật: Nếu khe hở hoặc phần ngắt lực quá lộ, dễ dắt thức ăn hoặc gây viêm lợi.
• Chi phí cao hơn một chút so với cầu sứ thông thường – do thêm bước thiết kế, thử khớp, đúc khớp nối riêng biệt.

Ai nên cân nhắc cầu răng ngắt lực?

Không phải ai mất răng cũng cần làm loại cầu này. Nhưng nếu bạn rơi vào một trong các nhóm dưới đây, thì nên trao đổi với bác sĩ về khả năng sử dụng khớp ngắt lực:

• Mất 2–4 răng liền nhau ở vùng chịu lực nhiều như răng hàm.
• Răng trụ yếu: đã từng điều trị tủy, có dấu hiệu lung lay nhẹ hoặc không còn tủy sống.
• Răng trụ không đồng trục: ví dụ răng bên phải hơi nghiêng, răng bên trái đứng thẳng.
• Cầu nối implant và răng thật: do implant là cố định tuyệt đối, còn răng thật có độ đàn hồi tự nhiên.

Trường hợp của chú Tư lúc đầu cũng là một ví dụ điển hình. Ba răng hàm dưới bị mất, răng trụ bên trái hơi nghiêng và đã chữa tủy, còn bên phải là implant. Nếu làm cầu liền khối, khả năng cao là răng thật bên trái sẽ bị quá tải. Sau khi giải thích kỹ, chú đồng ý làm cầu ngắt lực – tới giờ nhai tốt mà chưa than ê buốt lần nào.

Quy trình làm cầu răng ngắt lực tại MIC

Cầu ngắt lực vẫn là một loại cầu răng, nên về quy trình cơ bản vẫn sẽ gồm các bước:

1. Thăm khám và chụp phim CBCT: để đo độ nghiêng, tình trạng xương, mức chịu lực.
2. Thiết kế khớp nối phù hợp với từng tình huống – ví dụ dạng rãnh trượt, dạng rod-tube, hoặc key-lock.
3. Mài răng trụ và lấy dấu: thực hiện tỉ mỉ để không làm hỏng răng gốc.
4. Thử khớp nối và khung sườn: kiểm tra độ khít, khả năng chuyển động nhẹ.
5. Gắn tạm, theo dõi lực nhai: bệnh nhân được thử trong 3–5 ngày để điều chỉnh nếu cần.
6. Gắn cố định bằng cement chuyên dụng – không gây nứt khớp nối nhưng vẫn giữ chắc chắn.

Chi phí và lưu ý khi lựa chọn

Vì kỹ thuật cao hơn nên chi phí làm cầu răng ngắt lực sẽ nhỉnh hơn cầu răng sứ thường – thường chênh từ 1–2 triệu đồng/răng tùy theo loại khớp nối và chất liệu sứ sử dụng.

Nếu bạn làm kết hợp với trụ implant thì chi phí trọn gói sẽ gồm:

• Trụ implant: 13–35 triệu/trụ.
• Cầu răng sứ có ngắt lực: từ 5–7 triệu/răng (sứ zirconia hoặc toàn sứ).

Để dễ hình dung và so sánh các mức giá theo từng loại phục hình, bạn có thể xem thêm trong bài viết cầu răng sứ giá bao nhiêu – Chúng tôi đã phân tích rất kỹ từng trường hợp cụ thể để bạn dễ quyết định hơn.

Một vài lưu ý sau khi gắn cầu ngắt lực

• Không nên nhai thức ăn quá cứng trong 1–2 tuần đầu: để khớp nối “làm quen” lực.
• Dùng chỉ nha khoa có đầu cứng hoặc máy tăm nước để vệ sinh gầm cầu.
• Tái khám định kỳ mỗi 6 tháng: để kiểm tra độ bền và khả năng hoạt động của khớp nối.

Kết luận

Cầu răng ngắt lực không phải là loại phổ biến, nhưng lại là giải pháp cực kỳ đáng giá trong những tình huống cần giảm tải lực hoặc phối hợp răng thật – implant. Nếu bạn đang cân nhắc phục hình mất răng, đặc biệt là vùng hàm, hãy chủ động hỏi bác sĩ xem trường hợp của mình có phù hợp với loại cầu này không.

Ở MIC, tôi và các đồng nghiệp luôn đặt sự phù hợp lên hàng đầu – không chạy theo xu hướng hay kỹ thuật đắt đỏ nào nếu nó không thực sự cần thiết. Nhưng nếu bạn có thể bảo vệ răng trụ bằng một khớp nối nhỏ – thì tại sao không cân nhắc?

Và nếu một ngày nào đó bạn cần sửa chữa hoặc tháo bỏ phục hình cũ, hãy đọc thêm bài viết tháo cầu răng sứ để hiểu rõ quy trình tháo đúng cách, không gây tổn hại thêm cho răng thật nhé!